Kadınların Siyasal Hakları
Her bireyin ülkesinin yönetiminde, doğrudan veya seçilmiş temsilciler aracılığıyla rol almak ve ülkesinde kamu hizmeti yüklenmek hakkı vardır.(BM Kadınların Siyasal Hakları Sözleşmesi)
Bir ülkenin demokratik açıdan gelişmişliği, o ülkenin anayasa ve yasalarındaki kadın haklarıyla ilgili düzenlemeleri ve kadınların aktif olarak siyasete katılmalarıyla mümkün olmaktadır.
Ülkemizde kadınlar siyasal haklarını Batılı ülkelerden önce kazandılar. Ülkemizde kadınların siyasal hayata ilk adımı 1923 yılında Neziha Muhiddin önderliğinde ilk kadın partisi “Kadınlar Halk Fırkası” kurma isteğiyle başlamıştır.
1909 seçim Kanunu sebebiyle bu parti kurma girişimi, Kadınlar Halk Fırkası Partisinin Türk kadınlar Birliği adlı derneğe dönüşmesiyle sonuçlanmıştır.
1924 Anayasası hazırlanırken kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakkına sahip olması gündeme gelmiş, fakat erkek egemen mecliste bu öneri kabul edilmemiştir.
Belediye Kanunun yürürlüğe girmesiyle kadınlara ilk olarak belediye seçimlerinde 3 Nisan 1930 tarihinde seçme ve aday olma hakkı tanınmıştır. Bu seçimlerde 8 kadın şehir meclislerine girebilmişlerdir.
26 Ekim 1933 ve 2329 sayılı Köy Kanunun çıkarılmasıyla kadınlara köy muhtarı olabilme ve heyetlerine seçilme hakkı tanınmıştır.
1934 yılında Anayasanın 10. ve 11. maddeleri değiştirilerek kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı.
8 Şubat 1935 yılında yapılan TBMM 5. dönem seçimlerinde kadınlar kendilerine verilen seçme ve seçilme hakkını kullandılar. Seçimlerde TBMM 17 kadın milletvekili girdi. 1936 yılı başlarında yapılan ara seçimde bir kadın milletvekili daha seçilerek meclisteki sayısı 18 çıktı.
1935-2009 tarihleri arasında yapılan genel seçimlerde TBMM’ne 8 bin 794 erkek vekile karşılık 236 kadın vekil girebilmiştir. Ülke nüfusunun yarısını oluşturan kadın seçmene rağmen 2011 genel seçimlerinde meclise giren 550 milletvekilinden sadece 78’u kadın milletvekilidir. % 14,26 tekabül etmektedir. 81 ilin sadece 1’inde kadın vali görev yapmaktadır. 464 vali yardımcısından sadece 10 tanesi kadındır.*
957 ilçenin 20 tanesinde kadın kaymakam görev yapmaktadır. 261 Kaymakam adayının ise sadece 8’i kadındır. Kadınların üst düzey bürokrasi içinde durumlarına bakıldığında, 24 müsteşar içerisinde sadece Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı kadındır. Bakanlıklarda 3 kadın Müsteşar Yardımcısı görev yapmaktadır.
* (İçişleri Bakanlığı Personel Genel Md. Kasım 2010)
* İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Haziran 2010
Ülkemizde, Bağlı Kurumlar ve Bakanlık bünyesindeki görev yapan Genel Müdürlerin 13’ü kadındır. 460 Genel Müdür Yardımcısından 44’ü kadın, 2569 Daire Başkanından ise 302’si kadındır (1)
Ülkemizde savcıların % 5,2’si, hâkimlerin ise % 28’i kadındır.(2)
Türkiye’de 29 Mart 2009 Yerel Seçimlerinde oy kullanma oranı % 80 olup 81 il olmak üzere 2946 ilçe ve belde belediyesinde yerel yönetici adayları yarışmıştır. 19 Siyasi partinin katıldığı 2009 yerel seçimlerinde, 44 kadın il belediye başkanlıklarına, 321 kadın da ilçe ve belde belediye başkanlıklarına aday gösterilmiştir.
Bu seçimlerde Türkiye Genelinde toplam 2.948 belediye başkanı seçilmiş olup bunlardan sadece 27 tanesi (% 0,9) kadındır. Sadece 2 kadın il belediye başkanı olmuştur. 31.790 Belediye Meclis üyesinin sadece 1.340 tanesine (% 4,21) kadınlar seçilmiştir. İl Genel Meclis üyesinin 3.379 kişiden 110 tanesi (% 3,25) kadındır.
Kaynak: www.mavimenekse.com